အက်ပ္အတည္းအတြင္း ဦးေဆာင္မႈ (ေဆာင္းပါး)

ေအာင္သူၿငိမ္း
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က မွာလိုက္သည္။ "အေကာင္းဆံုးကို ေမွ်ာ္လင့္ထားပါ။ သို႔ေသာ္လည္း အဆိုးဆံုးအေျခအေန အတြက္လည္း ျပင္ဆင္ထားရန္" အမွာပါးလိုက္သည္။ ဤအေျခအေနက အက်ပ္အတည္းကို မရည္ၫႊန္းပါသေလာ။
က်ေနာ္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံတြင္ ေက်ာင္းတက္ေနစဥ္က တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ စက္တင္ဘာ (၁၁) တိုက္ခိုက္မႈႀကီး ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ မ်ားမၾကာမီပင္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက လူသူလက္နက္စုကာ အာဖဂန္နစၥတန္ရွိ တာလီဘန္မ်ားကို စစ္ေၾကျငာ ၀င္တိုက္ခဲ့ေတာ့သည္။ ႏိုင္ငံတကာ မဟာမိတ္မ်ားကို စုရံုး၍၊ မိမိျပည္တြင္း လူထုေထာက္ခံမႈကို အရယူ၍ အာဖဂန္စစ္ကို ျပတ္ျပတ္သားသား ႏႊဲခဲ့သည္။ မွန္သည္ျဖစ္ေစ - မွားသည္ျဖစ္ေစ သမတဘုရွ္က အက်ပ္အတည္း အေျခအေနကို သူ႔နည္းသူ႔ဟန္ျဖင့္ တုံ႔ျပန္ခဲ့သည္။ ဤေနာက္ပိုင္းတြင္ေတာ့ ေက်ာင္းထဲတြင္ ေဆြးေႏြးစရာ ကိစၥမ်ား၊ အစည္း အေ၀းမ်ား၊ ဆီမီနာမ်ား ဆက္တိုက္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ "အက်ပ္အတည္းအတြင္း ဦးေဆာင္မႈ" (Leadership on line) ဟူ၍ ေခါင္းစဥ္တပ္ခါ ပညာရွင္ေပါင္းစံုက ရႈေထာင့္ေပါင္းစံုျဖင့္ ေဆြးေႏြးခဲ့သည္ကို မိမိၾကားနာခဲ့ရသည္။
ေျပာရမည္ဆိုလွ်င္ ေမ (၃၀) ဒီပဲယင္း လုပ္ၾကံမႈႀကီးက ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ "စက္တင္ဘာ (၁၁) အတိုင္းအတာႏွင့္ ညီမွ်သည့္" အၾကမ္းဖက္မႈႀကီး ျဖစ္သည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ NLD အဖြဲ႔၀င္မ်ား ကားတန္းကို စစ္အစိုးရက ဦးေဆာင္၍ အမာခံ လူရမ္းကားမ်ားျဖင့္ က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကသည့္ ႏိုင္ငံေတာ္ အၾကမ္းဖက္မႈႀကီး ျဖစ္သည္။ ဤေမ (၃၀) အေျခအေနက အက်ပ္အတည္း မျမည္ပါသေလာ။ ေျပာရလွ်င္ ျမန္မာျပည္သူမ်ားႏွင့္ အတိုက္အခံ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ တုံ႔ျပန္မႈမ်ားက အားနည္း လွသလို၊ ေႏွးေကြးလွသည္ဟုလည္း ဆိုႏိုင္သည္။ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားက အငိုက္မိ ေနခဲ့သည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အခန္႔မသင့္လွ်င္ ေသသြားႏိုင္သည့္ ကိန္းရွိေသာ္လည္း၊ ေဒၚစုကို ခ်စ္သည့္ ျပည္သူမ်ားက ေဒါသျဖင့္ တုံ႔ျပန္မႈ မေတြ႔ခဲ့ၾကရ။ လမ္းမမ်ားေပၚတြင္ ဆူပူရုန္းရင္း ဆန္ခတ္မႈမ်ား မရွိ။ ကားတာယာမ်ား မီးေလာင္မေန။ မီးပိြဳင့္ မ်ားလည္း မကြဲမက်ဳိး။ သတင္းယူရန္သြားသည့္ ႏိုင္ငံျခား သတင္းေထာက္မ်ားပင္ လက္ပလာျဖင့္ ျပန္ခဲ့ရသည္။ ဤသို႔ လူထု လႈပ္ရွားမႈ ေပၚေပါက္ေစရန္ အတြက္ လႈံ႔ေဆာ္မႈမ်ားကိုလည္း မေတြ႔ခဲ့ၾကရ။
ျပည္ပ အေျခစိုက္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ တုံ႔ျပန္မႈကလည္း အားနည္းခဲ့သည္ဟုပင္ ဆိုရလိမ့္မည္။ အေမရိကန္မွ ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္ေျမာက္ေရးႏွင့္ ဒီမိုကေရစီအေရး အက္ဥပေဒ (၂၀၀၃) (Burma Freedom and Democracy Act 2003) ခ်မွတ္ခဲ့သည္မွ လြဲ၍ ထူးျခားသိသာမႈ မရွိခဲ့။ အေရွ႔တီေမာ ေခါင္းေဆာင္ ဟိုေဆး ရားမို႔စ္ ဟိုတာ (Dr. Jose Ramos Horta) ထံမွ သူတို႔ လႈပ္ရွားမႈ အေတြ႔အၾကံဳ ၾကားခဲ့ရဖူးသည္။ အေရွ႔တီေမာတြင္ အင္ဒိုနီးရွား ေထာက္ခံသူ လက္နက္ကိုင္မ်ားက အေရွ႔တီေမာ ျပည္သူအမ်ားကို ဒုတ္၊ ဓါးမ်ားျဖင့္ သတ္ျဖတ္ေနၾကစဥ္တြင္ ျပည္ပတြင္ ရွိသည့္ ေဒါက္တာ ဟိုေဆးက ဖုန္း ၃-လံုး ျဖင့္ အလုပ္ရႈပ္ ေနခဲ့သည္။ ေဒါက္တာ ဟိုေဆးက ကုလ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး ကိုဖီအာနန္ကို တိုက္ရိုက္ ဖုန္းေခၚႏိုင္သည္။ အေမရိကန္သမတ ကလင္တန္၏ အိမ္ျဖဴေတာ္ထံ တိုက္ရိုက္ စကားေျပာႏိုင္သည္။ ေတာင္ကိုရီးယား၏ ထိုအခ်ိန္က သမတျဖစ္ေနသူ ကင္ေဒးဂ်ဳံ ကိုလည္း သူက တိုက္ရိုက္ စကားေျပာႏိုင္ခဲ့သည္။ ဤ ကမၻာ့ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ ဆက္စပ္ ညိႇႏိႈင္းမႈျဖင့္ ေနာက္ဆံုး အေရွ႔တီေမာသို႔ ႏိုင္ငံတကာ ကယ္ဆယ္ေရး တပ္မ်ား ၀င္ေရး အစီအစဥ္ ျဖစ္လာခဲ့ရသည္။ ယခုေတာ့ မိမိတို႔ အင္အားစုမ်ားတြင္ ဤသို႔ အေရးႀကီး ဖုန္းလိုင္း (hotline) ဆက္သြယ္ ကိုင္ထားႏိုင္သူမ်ား မေတြ႔ခဲ့ရေသးပါ။ ဒီပဲယင္း ၿပီး၍ ၄ ႏွစ္ ေက်ာ္ခဲ့သည့္တိုင္ ဤအေျခအေနကို ျပင္ဆင္ မထားႏိုင္ေသးပါ။
တဖန္ စစ္တပ္အတြင္း ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ဆိုသူ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ခင္ၫြန္႔ အပါအ၀င္ အရာရွိႀကီး (၅၀) ေက်ာ္၊ စီးပြားေရးသမား ၃၀၀ ေက်ာ္ကို ဖမ္းသည္။ ေထာက္လွမ္းေရး တဖြဲ႔လံုး ဖ်က္သိမ္းသည္။ ၀န္ႀကီးဌာနမ်ားအတြင္း ယခင္ လူေဟာင္းမ်ားႏွင့္ နီးစပ္သူမ်ားကိုပါ ျဖဳတ္သည္။ ၂၀၀၅ ဇြန္တြင္ စစ္တပ္အရာရွိႀကီး ၇၆ ဦးကို စစ္တပ္မွ အၿငိမ္းစား ေစ၍ ေနရာေရႊ႔ေျပာင္းပစ္သည္။ ၂၀၀၆ ေမတြင္ စစ္တပ္အရာရွိ ၈၄ ဦးကို ထပ္အနားေပးျပန္သည္။ ၂၀၀၆ ဇြန္တြင္ ဒု-၀န္ႀကီး ၈ ဦးႏွင့္ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ရံုး တရားသူႀကီး တဦးကို အနားေပးျပန္သည္။၂၀၀၇ ေဖေဖၚ၀ါရီတြင္ ဗိုလ္ႀကီအဆင့္မွ အထက္ (၈၅၀) ကို စစ္တပ္မွ ေရႊ႔ေျပာင္းေစၿပီး၊ အရပ္ဖက္သို႔ ေျပာင္းေစသည္။ ၂၀၀၇ ဒီဇင္ဘာလတြင္ အေကာက္ခြန္ဌာနမွ အရာရွိ (၃၀၀) ေက်ာ္ကို အေရးယူျပန္သည္။ စစ္အစိုးရ အတြင္း ျဖဳတ္ထုတ္သတ္ ကိစၥမ်ားႏွင့္ ရႈပ္ေနခဲ့သည္။ ဤသို႔ စစ္တပ္အတြင္း အကြဲအျပဲ အေျခအေနမ်ားက အက်ပ္အတည္း မျမည္ပါသေလာ။ မိမိတို႔ဘက္မွ ထိေရာက္သည့္ ႀကိဳးပမ္း အားထုတ္မႈမ်ားကို မေတြ႔ခဲ့ရျပန္ပါ။
၂၀၀၃ တြင္ပင္ ဘဏ္မ်ား အက်ပ္အတည္း ဆိုက္သည္။ ဘဏ္အခ်ဳိ႔ ၿပိဳလဲရသည္။ ေဖေဖၚ၀ါရီလ ၂၁ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဗဟိုဘဏ္က က်ပ္သန္းေထာင္ေပါင္း (၂၅) (အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂၅ သန္း) ကို ပုဂၢလိကဘဏ္မ်ားသို႔ ထုတ္ေပး ကူညီခဲ့ရသည္။ ဘဏ္တြင္ ေငြသြင္းထားသူ တဦးကို တပတ္ က်ပ္ (၅၀,၀၀၀) သာ ထုတ္ေပးႏိုင္ေတာ့သည္။ ဤျပႆနာေၾကာင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္သန္းေရႊ အင္ဒိုနီးရွား ခရီးစဥ္ကို ဖ်က္ရသည္။ ၅-ရက္ၾကာ ရန္ကုန္တြင္ ျပသရန္ စီစဥ္ထားသည့္ ငါးႏွင့္ ေရထြက္ပစၥည္း အေရာင္းျပပြဲကို ဖ်က္သိမ္းရသည္။ ဘဏ္မ်ား အေျခအေနက ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ထူေထာင္မလာႏိုင္ခဲ့။ ဓါတ္ဆီ ေစ်းမ်ား တိုးျမႇင့္လိုက္သည့္အခါ ၂၀၀၇ စက္တင္ဘာတြင္ ေရႊ၀ါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရး ျဖစ္ရသည္အထိ အံုႂကြ ေပါက္ကြဲလာခဲ့သည္။ ေနာက္ပိုင္း ျပစ္ဒဏ္အျဖစ္ ပိုမို ခ်မွတ္ခံၾကရသည့္ စီးပြားေရး ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈမ်ား ေအာက္တြင္ ျပန္၍စီးပြားေရး ထူေထာင္လာေရး ဆိုသည္မွာ စိတ္ကူးယဥ္မႈ သက္သက္သာ ျဖစ္ေတာ့သည္။ ႏိုင္ငံတကာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ား၏ ယံုၾကည္မႈ ထိခိုက္ က်ဆင္းလာေနသည့္ အေျခအေနတြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားက တိုးလာဖို႔ မရွိ။ ဆုတ္ယုတ္ဖို႔သာ ရွိေနေတာ့သည္။ ဆတိုးကဲလာေနေသာ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး၊ ႏိုင္ငံေရး အက်ပ္အတည္းမ်ားကလည္း ေနာက္တႀကိမ္ ခပ္ၾကမ္းၾကမ္းလိႈင္း ေဆာင့္ခံရလွ်င္ ခံႏိုင္ဖြယ္မရွိ။ စံုးစံုးနစ္ရေတာ့မည္။ ဤအေျခအေနက အက်ပ္အတည္း မျမည္ပါသေလာ။
တဖန္ ႏိုင္ငံေရးအရ တြက္လွ်င္လည္း ၂၀၀၇ ခုႏွစ္တြင္ (၁၄) ႏွစ္ၾကာ ဆြဲေနခဲ့ေသာ ညီလာခံကို ပိတ္သိမ္းလိုက္ျခင္းျဖင့္ စစ္တပ္က သူ၏ လက္ေမာင္းႂကြက္သား ညႇစ္ျပဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့သည္။ မည္သူပါပါ-မပါပါ လမ္းျပေျမပံု ၇-ခ်က္ကို ဆက္ခ်ီတက္မည္ ဆိုေနခဲ့သည္။ ကုလ လံုျခံဳေရးေကာင္စီ သတိေပးခ်က္ကိုလည္း မမႈ။ သံဃာမ်ား၏ ပတၱနိကၠဳဇၨနကံကိုလည္း ပမာမထား။ ရဟန္းႏွင့္ လူထုမ်ား၏ ဆႏၵျပပြဲမ်ားကိုလည္း ႏိုင္ငံတကာ မ်က္ေစ့ေရွ႔ေမွာက္တြင္ အၾကမ္းဖက္ ၿဖိဳခြဲျပလိုက္ေသးသည္။ လူဦးေရ ၉၀% ခန္႔က ဗုဒၶဘာသာ ကိုးကြယ္သည့္ ႏိုင္ငံတြင္ သံဃာမ်ားႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ အဖြဲ႔အစည္း၊ သာသနာကို ပုတ္ခတ္တိုက္ခိုက္သည့္ ကိစၥသည္ အလြန္ႀကီးေလးသည့္ အမႈပင္ ျဖစ္သည္။ ဤေနာက္ပိုင္းတြင္ ၎၏ အမာခံ ၾကံ့ဖြံ႔၊ စြမ္းအားရွင္မ်ားျဖင့္ ဆက္လက္ ဖိႏွိပ္၍ အေၾကာက္တရားျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေနေသးသည္။ ႏိုင္ငံတကာ မိသားစုအတြက္လည္း လက္မိႈင္ခ်ရေတာ့မည့္ကိန္း ျဖစ္လာခဲ့ၿပီ။ ဤအေျခအေနက အက်ပ္အတည္း မျမည္ပါသေလာ။ ပို၍ ဆိုးသည္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ သန္းေရႊ၏ က်န္းမာေရးက သိသိသာသာ က်ဆင္းလာသည္။ ယခု ႏွစ္အတြင္းပင္ ေသသြားႏိုင္သည္ဟု ခန္႔မွန္းထား၍ပင္ ရႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း စနစ္တက် အာဏာလႊဲေျပာင္း ေနရာခ် ထားေရးအတြက္ ျပင္ဆင္ထားမႈမ်ား မေတြ႔ရေသး။ စစ္အစိုးရ၏ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကလည္း ထူးျခားသည့္ ေျပာင္းလဲမႈ မရွိ။ တေန႔ေရႊ၊ တေန႔ေငြ တေန႔ရွာ တေန႔ခ်က္စား ဆိုသည့္ ပံုစံမ်ဳိးျဖင့္ ခရီးခ်ီတက္ေနၾကသည္။
ယခုေတာ့ ေဒၚစုက ေျပာလာခဲ့ၿပီ။ "အဆိုးဆံုးကို ရင္ဆိုင္ရန္ ျပင္ဆင္ထားပါ" ဟု ဆိုသည္။ ဤအေျခအေနက တကယ့္ အက်ပ္အတည္းဟု မျမည္ေသးပါသေလာ။
သို႔ေသာ္လည္း "အက်ပ္အတည္း" ဟူသည့္ စကားလံုးသည္ပင္၊ တဖက္တြင္ "အခြင့္အလမ္း" ဟု ဘာသာျပန္၍ ရႏိုင္ေသးသည္။ သို႔ေသာ္လည္း သက္ဆိုင္ရာ ေခါင္းေဆာင္မႈ အသီးသီးက ေရွ႔မတိုးသာ၊ ေနာက္မဆုတ္သာ အေျခအေန (dilemma) တြင္ ညိေနၾကသည္။ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားက အခြင့္ေကာင္း ယူတတ္၍ ယခု အေျပာင္းအလဲကို ဦးေဆာင္ႏိုင္မည္ ဆိုလွ်င္လည္း သူတို႔အတြက္ ေရႊအခြင့္အလမ္း ျဖစ္သြားႏိုင္သည္။ တိုင္းျပည္အတြက္ သူရဲေကာင္းမ်ား ျဖစ္သြားႏိုင္သည္။ ကယ္တင္ရွင္မ်ား ျဖစ္သြားႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ သူတို႔ ေရွ႔မတိုးႏိုင္သည့္ အသက္၊ အိုးအိမ္၊ စည္းစိမ္ ျပႆနာလည္း ရွိေနေသးသည္။
အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္သည္လည္း ယခုကဲ့သို႔ ေရွ႔မတိုး၊ ေနာက္မဆုတ္သာ အေျခအေနတြင္ ပိတ္မိေနျပန္သည္။ သူတို႔က ေဆြးေႏြးပြဲ ထိုင္ေစာင့္ေနၾကသည့္ႏွယ္ ရွိသည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အမိန္႔ကို ထိုင္ေစာင့္ေနၾကသည့္ႏွယ္ ရွိသည္။ လူထုကို ဦးမေဆာင္ႏိုင္လွ်င္လည္း သိကၡာက်ရၿခိမ့္မည္။ ယခုကဲ့သို႔ အင္အားခ်ိနဲ႔ေနသည့္ အေနအထားမွ ထ၍ အခ်ိန္မသင့္ဘဲ လႈံ႔ေဆာ္မိလွ်င္လည္း ပါတီ ဖ်က္သိမ္းခံရႏိုင္သည္။ မတရားအသင္း ေၾကျငာခံရႏိုင္သည့္ စစ္အစိုးရအကြက္ ၀င္သြားႏိုင္သည္။ အမွန္တြင္လည္း NLD အတြက္ ေရြးခ်ယ္စရာ အခြင့္အလမ္းက နည္းလွပါသည္။ ဤအေျခအေန ေအာက္မွ ျဖစ္သမွ် ေဆာင္ရြက္ေနၾကရဆဲ ျဖစ္သည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ဦးေဆာင္မႈ၊ အရည္အခ်င္းႏွင့္ လူထုအမ်ားက ယံုၾကည္ အားကိုးမႈကို အျငင္းပြားစရာ မရွိပါ။ သို႔ေသာ္လည္း အိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ က်ေနရသည္။ တဖက္တြင္လည္း စစ္အစိုးရႏွင့္ စကားေျပာေနရေသာေၾကာင့္ ရန္မပိုေစမည့္၊ ေျပလည္ရာ ေျပလည္ေၾကာင္း ရႏိုင္ေစမည့္ စကားမ်ဳိး ေရြးခ်ယ္၍ သတိႀကီးစြာျဖင့္ ေျပာေနရေသးသည္။
ျပည္ပ အတိုက္အခံ အဖြဲ႔မ်ားအတြက္လည္း ေမးခြန္းမ်ား ရွိလာပါသည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ ေရႊ၀ါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရး ကာလမွ စ၍ ႏိုင္ငံတကာ အာရံုစိုက္မႈ တိုးတက္ ရရွိခဲ့သည္။ ယခင္က ႏိုင္ငံေရး စိတ္မ၀င္စားသည့္ လူငယ္မ်ား တက္ႂကြ၀င္စားလာၾကသည္။ အခ်ဳိ႔ ျပည္သူမ်ားကလည္း သာသနာႏွင့္ သံဃာထိ၍ ထြက္လာၾကသည္။ ျပည္ပတြင္လည္း တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ အမ်ားအျပားက ၀ိုင္းရံလာၾကသည္။ ဤအင္အားစုမ်ားကို မည္သို႔စုစည္း၍ အင္အားျဖစ္ေအာင္ လုပ္ၾကပါမည္နည္း။ သို႔ ေသာ္ ခက္ေနသည္။
ျပည္ပရွိ ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔မ်ားတြင္ ခိုင္မာသည့္ ဦးေဆာင္မႈ မရွိသည္မွာ လွ်ဳိ႔၀ွက္ခ်က္ မဟုတ္ေတာ့ပါ။ အကြဲ အျပဲမ်ားႏွင့္ အစိတ္စိတ္ အမႊာမႊာ ျဖစ္ေနသည္မွာလည္း ရွက္စရာ မဟုတ္ပါ။ လူအမ်ား သိေနၾကသည့္ကိစၥပင္ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ေျပာရမည္ဆိုလွ်င္ အခ်ဳိ႔ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကေတာ့ ပို၍ တရား၀င္မႈ၊ (တနည္း) ေျပာေရးဆိုခြင့္ ရွိေနၾကသည္ကေတာ့ အမွန္ပင္ ျဖစ္သည္။ ဥပမာအားျဖင့္ -ျပည္တြင္းတြင္ NLD ဌာနခ်ဳပ္ႏွင့္ ၈၈- မ်ဳိးဆက္ ေက်ာင္းသားမ်ား အဖြဲ႔တို႔က အခရာ က်ၿပီး၊ ျပည္ပတြင္ေတာ့ ထိုင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္ရွိ အမ်ဳိးသားေကာင္စီ (NCUB) ႏွင့္ အမ်ဳိးသား ၫြန္႔ေပါင္းအစိုးရ (NCGUB) တို႔၏ အခန္းက႑ကိုလည္း ျပည္ပတြင္ ပစ္ပယ္ရန္ မျဖစ္ႏိုင္ေသးပါ။ သို႔အတြက္ေၾကာင့္ လက္ရွိ အက်ပ္အတည္းကို ေက်ာ္လႊားႏိုင္ရန္ ပို၍ တာ၀န္ရွိေနသည္ဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။ လက္ရွိ အေျခအေနကို ထိုင္ေစာင့္ေနသည္ထက္၊ မိမိတို႔ဖက္က တင္ကူး လႈပ္ရွားမႈ (pro-active actions) မ်ားျဖင့္ အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္ေစရန္ ဖန္တီးၾကရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ ျပည္သူအမ်ားကို အနာဂတ္အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ (vision) ကို ျပႏိုင္ၾကရန္ လိုအပ္ပါသည္။
ျမင္ေနရသည္မွာ စိတ္ပ်က္ဖြယ္ေတာ့ ျဖစ္သည္။ အခ်ဳိ႔ ႏိုင္ငံေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက ေတာင့္ေတာင့္ႀကီး ရပ္ေနပါသည္။ ရပ္တည္ခ်က္ခိုင္လွ်င္ ၿပီးေရာ၊ အသစ္လည္း ထိုးထြင္းၾကံဆ မလႈပ္ၾကပါ။ စစ္တပ္မေကာင္း၊ အကုန္ရႈံ႔ခ် - တို႔ေကာင္း၊ အကုန္ ေထာက္ခံမူျဖင့္ ရပ္ေနၾကပါသည္။ အခ်ဳိ႔ကလည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ပါးလာမည့္ အမိန္႔စာကို ထိုင္ေစာင့္ေနၾကပါသည္။ အခ်ဳိ႔ကလည္း ကိုယ့္ျခံစည္းရိုး ကိုယ္ကာေနၾကသည္။ ဤသို႔ ဗိုလ္ေနျမဲ-က်ားေနျမဲ ေနေၾကးဆိုလွ်င္ျဖင့္ စစ္အစိုးရ ၀မ္းသာပါလိမ့္မည္။ သူတို႔က အာဏာ ဖင္ခုထိုင္ထားၿပီး ႏိုင္ငံကို ခ်ေရာင္းစားေနရသည္ မဟုတ္ပါလား။ ထုတ္ျပန္ ေၾကျငာခ်က္မ်ား ထုတ္ေနရံုျဖင့္သာ မလံုေလာက္ပါ။ တီးတိုး-လူသူ မသိသည့္ အစည္းအေ၀းမ်ား တခုၿပီးတခု တက္ေနရံု ျဖင့္သာ မလံုေလာက္ပါ။ စနစ္တက် ျပင္ဆင္ရေတာ့မည့္ အခ်ိန္ ျဖစ္ပါသည္။
အက်ပ္အတည္း ဆိုသည္မွာ ႏိုင္ငံေရး ကိစၥမ်ားမွသာ မဟုတ္ပါ။ ကုမၸဏီမ်ား၊ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ လူပုဂၢိဳလ္မ်ားပင္ ၾကံဳၾကရသည့္ ကိစၥျဖစ္ပါသည္။ ကုမၸဏီမ်ား နာမည္ပ်က္ကိန္း ၾကံဳရသည္။ ၿပိဳင္ဘက္က တိုက္ခိုက္ခံရသည္ စသျဖင့္ ရွိတတ္ၾကပါသည္။
ဤအေျခအေနတြင္ ေခါင္းေဆာင္မႈက ျပတ္သားဖို႔ လိုအပ္ပါသည္။ ရဲရဲလွမ္းရန္ လိုအပ္ပါသည္။ သံႏၷိဌာန္ခိုင္ခိုင္ျဖင့္ အမိန္႔ေပးရန္ လိုပါသည္။ မွန္သည္ျဖစ္ေစ - မွားသည္ျဖစ္ေစ အာဖဂန္သို႔ သမတဘုရွ္ စစ္သြားတိုက္လိုက္သည့္ ကိစၥကို ေခါင္းေဆာင္မႈ အျမင္ဘက္မွ ေန၍ မွန္သည္ဟု သံုးသပ္ၾကသည္။
ထို႔အျပင္ ဤအက်ပ္အတည္းကို ကိုင္တြယ္ရန္ "အက်ပ္အတည္း ထိန္းသိမ္း စီမံခန္႔ခြဲေရး အဖြဲ႔" (crisis management team) မ်ဳိး ဖြဲ႔ရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ကုမၸဏီမ်ားတြင္ပင္ ဤအေျခအေနမ်ဳိး၌ တေယာက္တေပါက္ အသံထြက္ေန၍ မရပါ။ လက္ငင္းကိစၥမ်ားကို အဖြဲ႔က ဆံုးျဖတ္ရပါသည္။ သတင္း မီဒီယာမ်ားကို ၎အဖြဲ႔က တုံ႔ျပန္ရပါသည္။ အနာဂတ္ မဟာဗ်ဴဟာအတြက္ ျပင္ဆင္ၾကရပါသည္။ ယခု အက်ပ္အတည္း ၾကားထဲမွ ထြက္ႏိုင္မည့္ အျခားေရြးလမ္းမ်ားကို စဥ္းစားၾကရပါသည္။
ေသခ်ာသည္မွာ ရွိသမွ် အရင္းအျမစ္ အားလံုးကို စုစည္းရန္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ စစ္တိုက္လွ်င္ လူသူ၊ လက္နက္၊ က်ည္ စုစည္းရသကဲ့သို႔ အဖြဲ႔မ်ား၏ ေထာက္ခံမႈ၊ လူသား အရင္းအျမစ္၊ ရႏိုင္သည့္ ဘ႑ာ အရင္းအျမစ္မ်ား စုစည္းရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ထိုမွ်မက ရႏိုင္သည့္ မဟာမိတ္ အင္အားစုမ်ား အားလံုးကိုလည္း စုစည္းရန္ လိုအပ္ပါသည္။ အေမရိကန္ စစ္သြားမတိုက္မီကလည္း "လိုလားေသာ အင္အားစုမ်ား၏ ၫြန္႔ေပါင္း မဟာမိတ္အဖြဲ႔" (coalition of the willing) ကို ရႏိုင္သမွ် ဖြဲ႔ခဲ့ၾကပါ သည္။ မဟာအင္အားႀကီး ႏိုင္ငံသည္ပင္ တဦးတည္းက်ဲ၍ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။
သို႔ေသာ္လည္း မဟာမိတ္ဖြဲ႔သည္ ဆိုသည္မွာ ၾကားေကာင္းရံု၊ က်င့္၀တ္ေရးရာအရ ေလ်ာ္ညီေသာေၾကာင့္၊ လူျမင္ေကာင္းေသာေၾကာင့္ ဖြဲ႔ၾကျခင္း မဟုတ္ပါ။ အလုပ္လုပ္ရန္ ဖြဲ႔ၾကျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ အင္အားအာဏာ (power) တည္ေဆာက္ရန္၊ အရင္းျမစ္ စုေဆာင္းရန္၊ ေခါင္းေဆာင္သစ္မ်ား ေမြးထုတ္ႏိုင္ရန္ မဟာမိတ္ဖြဲ႔ၾကျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ဤေနရာတြင္ သတိျပဳရန္ အခ်က္မွာ အႂကြင္းမဲ့ ညီၫြတ္ေရးမ်ဳိး (absolute unity) လံုး၀ မရႏိုင္ပါ။ အဖြဲ႔အခ်င္းခ်င္း အၾကား တည္ရွိေနသည့္ မတူညီသည့္ အင္အား၊ မတူညီသည့္ အက်ဳိးစီးပြားဆိုင္ရာ ကိစၥမ်ားကို အသိအမွတ္ ျပဳၾကရပါလိမ့္မည္။ အလုပ္ျဖစ္ႏိုင္မည့္ ညီၫြတ္ေရးမ်ဳိး (functional unity) ကိုသာ တည္ေဆာက္ၾကရပါလိမ့္မည္။ အျခားသတိျပဳရန္ အခ်က္မွာလည္း မတူညီသည့္ အက်ဳိးစီးပြား ခြဲေ၀မႈေၾကာင့္ ေနာက္ထပ္ မညီၫြတ္ျဖစ္ရမႈမ်ားလည္း ထပ္မံ ၾကံဳရႏိုင္ပါေသးသည္။
ထိုမွ်မက ေခါင္းေဆာင္ လုပ္ေနသူမ်ားက ညီၫြတ္သည့္ သတင္းစကား (coordinate message) ကို ေဆာင္ထားၾကရပါလိမ့္မည္။ သတင္းမီဒီယာမ်ားႏွင့္ ေျပာဆိုရာ၊ အင္တာဗ်ဴးသည့္ေနရာ၊ ထုတ္ျပန္ ေၾကျငာခ်က္မ်ား ထုတ္ျပန္ရာႏွင့္ ႏိုင္ငံရပ္ျခား အသိုင္းအ၀ိုင္းမ်ားႏွင့္ ေျပာဆိုရာတြင္ပင္ ညီၫြတ္ေနရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ဤ သတင္းစကားမ်ားေၾကာင့္ ျပည္သူကို ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ တက္ေစၿပီး၊ ဗ်ဴဟာေျမာက္ ေသခ်ာ ျပင္ဆင္ထားသည့္ သတင္းစကားမ်ားလည္း ျဖစ္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။
ထို႔အျပင္ အက်ပ္အတည္း ဆိုက္သည့္ အေျခအေနမ်ားတြင္ ထိုအေျခအေနကို ထိန္းသိမ္းႏိုင္ရန္အတြက္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားက လူအင္အား၊ ေငြအင္အားသာမက ဦးေႏွာက္ အင္အားကိုပါ ထည့္သြင္း သိမ္းသြင္းရန္ မေမ့သင့္ပါ။ တဦးတဉာဏ္ ဆိုသလို စုေပါင္း တိုင္ပင္မႈေၾကာင့္ ပို၍ အက်ဳိးျဖစ္ေစႏိုင္ပါသည္။ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ေတာ့ ထိုအခ်ိန္တြင္ ေခါင္းေဆာင္လုပ္သူမ်ားက လူအမ်ား စစ္တမ္းေကာက္သည့္ ရလဒ္မ်ား (polls result) ကို ၾကည့္ၾကသည္။ လက္ငင္း ေဆာင္ရြက္ရမည့္ အစီအစဥ္မ်ား (urgent programs) ကို အၾကံေပးမ်ား၊ ဗ်ဴဟာဆြဲသမားမ်ားႏွင့္ ညိႇႏိႈင္းေရးဆြဲၾကသည္။ ထို႔ေနာက္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားက လူထုမ်ားကို လက္ငင္းအႏၱရာယ္၊ ၿခိမ္းေျခာက္ေနမႈမ်ားႏွင့္ ေရရွည္ အႏၱရာယ္မ်ား (immediate and long-term threats) ကို ရွင္းျပၾကသည္။ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ျဖင့္ ျပည္သူမ်ား လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ ကူညီလာေစရန္လည္း ေရရွည္ အျမင္မ်ား (long-term vision) မ်ား ေဆြးေႏြး တင္ျပၾကသည္။
ေရႊ၀ါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရးေနာက္ပိုင္း အေျခအေနတြင္ ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီ အင္အားစုမ်ား ေခါင္းေဆာင္မႈ အတြင္း၌ ဤအေျခအေနမ်ား မေတြ႔ရွိရေသးပါ။ ျပည္သူလူထု၏ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကို အသက္ဆက္ေစလိုလွ်င္ျဖင့္၊ လက္ရွိ အက်ပ္အတည္းမွ အခြင့္အလမ္းအျဖစ္ ေျပာင္းလိုလွ်င္ျဖင့္၊ မိမိတို႔ကိုယ္တိုင္ ပင္မႏိုင္ငံေရး ေရစီးေၾကာင္းတြင္ ဆက္လက္ဦး ေဆာင္လိုလွ်င္ျဖင့္ ဤသို႔ လတ္တေလာ - အလယ္အလတ္ - ေရရွည္ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ေခါင္းခ်င္း ရိုက္ရေတာ့မည့္ အခ်ိန္ ျဖစ္ပါသည္။ "အက်ပ္အတည္း စီမံခန္႔ခြဲေရး အဖြဲ႔မ်ဳိး" ျဖင့္ အျခား ေရြးခ်ယ္စရာ နည္းလမ္းအဖံုဖံုကို ၾကံဆရေတာ့မည့္ အခ်ိန္ပင္ ျဖစ္သည္။ မိမိ ျပည္သူလူထုကို သာမက ေဒသဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ မဟာမိတ္မ်ားသို႔ တိုး၍ ထိုးေဖာက္ စည္းရံုးရေတာ့မည့္ အခ်ိန္ ျဖစ္ပါသည္။ ဤအခ်ိန္တြင္ ယခင္က စည္းတုပ္ေႏွာင္ထားသလို ျဖစ္ေနခဲ့သည့္ အဖြဲ႔အစည္း အစြဲ၊ ကန္႔သတ္မႈမ်ားကို ခၽြင္းခ်န္၍ ေခါင္းခ်င္းစုဆံု၊ တူညီေသာ ကိစၥ (issue) ျပႆနာမ်ားတြင္ တူရာ တြဲလုပ္ႏိုင္ၾကသည့္ မဟာမိတ္ ဖြဲ႔စည္းပံု အသစ္တမ်ဳိးကို စဥ္းစားၾကရေတာ့မည္ ျဖစ္ပါသည္။ မိမိ၏ ထီးေပါင္းမိုးကို လူမ်ားမ်ား ခိုလႈံႏိုင္ေစရန္ အတြက္လည္း ပို၍ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ထားေပးရေတာ့မည္ ျဖစ္ပါသည္။
ေနာက္ဆံုးအေနျဖင့္ တင္ျပလိုေသးသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အေရးမႀကီးသည့္ အတြက္ေၾကာင့္ ေနာက္ဆံုး တင္ျပျခင္း မဟုတ္ပါ။ ယခုတခါ စုစည္းမႈ ပံုစံတြင္ ယခင္ ပံုစံခြက္မ်ားထဲက ထြက္ရန္ လိုအပ္ပါလိမ့္မည္။ အမ်ားအျပား ေပၚထြန္းလာၿပီး အားေကာင္းေကာင္းျဖင့္ လႈပ္ရွားလာၾကသည့္ အရပ္ဖက္ လူမႈအဖြဲ႔မ်ားကိုလည္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားရန္ လိုပါလိမ့္မည္။ အမ်ဳိးသမီး အဖြဲ႔မ်ားကိုလည္း ခၽြင္းခ်န္ထား၍ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။ ေနရာ ေပးၾကရပါလိမ့္မည္။ ယခင္ ေတာ္လွန္ေရး တပ္ေပါင္းစုမ်ား ဖြဲ႔စည္းပံု စဥ္းစားခ်က္ေဟာင္းမ်ားတြင္ ဤအင္အားစုမ်ားက ကၽြင္းက်န္ရစ္ ေနခဲ့ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ေျပာင္းလဲလာသည့္ ေခတ္သစ္ ဆက္သြယ္ေရး နည္းပညာေခတ္တြင္ ဤအင္အားစုမ်ား၏ အစြမ္းကို ေလွ်ာ့တြက္၍ မရႏိုင္ေတာ့ပါ။ ထိုမွ်မက ဤအင္အားစုမ်ားကို ဖိတ္ေခၚလာၿပီဆိုလွ်င္ မဟာမိတ္ တပ္ေပါင္းစု ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈသည္လည္း ပံုစံအသစ္ ျဖစ္ရပါလိမ့္မည္။ ယခင္ အေပၚ-ေအာက္ ဆက္ဆံေရး စနစ္မ်ဳိးမွသည္ ပို၍ တန္းတူရည္တူ အလ်ားလိုက္ ဆက္ဆံေရး ပံုစံမ်ဳိးသို႔လည္း ေခတ္ႏွင့္အညီ ေျပာင္းလဲလာရန္ လိုအပ္ပါလိမ့္ဦးမည္။
သို႔မဟုတ္ပါက မိမိတို႔ လႈပ္ရွားမႈက ဤအက်ပ္အတည္းမ်ားက ေပးလာသည့္ အခြင့္အလမ္းမ်ားကို ေနာက္တႀကိမ္ ထပ္မံ လက္လြတ္ ၾကရပါဦးမည္။ ေနာက္ထပ္ ဆယ္စုႏွစ္တိုင္ ပံုစံတူ အေျခအေနဆိုး၊ ေထာင္ေခ်ာက္က်င္းထဲ က်ရဖြယ္ ရွိေနပါေတာ့သည္။
ေအာင္သူၿငိမ္း