ဖဒိုမန္းရွာ - လူမ်ဳိးေပါင္းစံုအတြက္ တိုက္ပဲြဝင္သူ

သန္းထိုက္ဦး၊ ဖနိဒါ

ဦးတင္ေအာင္ (ဥကၠ႒ ၊ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ - လြတ္ေျမာက္နယ္ေျမ)
“ဖဒိုမန္းရွာဟာ အဘတို႔ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္က စၿပီးေတာ့ တပ္ရင္း ၁ဝ၁ မွာ လုပ္ခဲ့တဲ့ ရဲေဘာ္ ေခါင္းေဆာင္ တေယာက္ ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ရဲ့ စိတ္၊ သူ႔ရဲ့ အေနအထားကို သိရတယ္။ ဘာကုိလဲ ဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ ဖဒိုမန္းရွာဟာ ေတာ္လွန္ေရးသမားေကာင္း တေယာက္ျဖစ္တယ္။ အဲဒီလို ျဖစ္သလို၊ လူလူခ်င္း စာနာ ေထာက္ထားတတ္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္တေယာက္ ျဖစ္တယ္ဆိုတာ က်ေနာ္ ေတြ႔ရတယ္။ ဘယ္လိုပင္ အခက္အခဲေတြ ရွိရွိ၊ ဘယ္လိုပင္ အက်ပ္အတည္းေတြ ရွိရွိ၊ အခက္အခဲကို ေခါင္းေအးေအးနဲ႔ ေက်ာ္လႊားၿပီးေတာ့မွ လုပ္ေလ့လုပ္ထရွိတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ တေယာက္ပါ။ ဖဒိုမန္းရွာဟာ သူ႔ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ သေဘာထား၊ ရပ္တည္ခ်က္ဟာ အင္မတန္ မွန္ကန္ပါတယ္။ လူမ်ဳိးေရးကုိ အေျခခံတဲ့ ႏိုင္ငံေရး ရပ္တည္ခ်က္ မဟုတ္ပါဘူး။ တမ်ဳိးသားလံုးနဲ႔ ယွဥ္တဲြတဲ့ ႏိုင္ငံေရး ရပ္တည္ခ်က္ ျဖစ္တဲ့အတြက္ သူ႔ႏိုင္ငံေရး ရပ္တည္ခ်က္ဟာ အင္မတန္မွ မြန္ျမတ္ပါတယ္”
ေစာသမိန္ထြန္း (ေက်ာင္းေနဘက္ သူငယ္ခ်င္း) (ဒု –တာဝန္ခံ၊ ဗဟို စည္း႐ုံးေရးဌာန၊ ေကအန္ယူ)
“က်ေနာ္တို႔က ရန္ကုန္မွာပဲ ဆံုၾကတာကုိး။ ရန္ကုန္မွာ ေက်ာင္းေနရင္း ဆံုၾကၿပီးမွ၊ အဲဒီမွာ က်ေနာ္တို႔ ဝိဇၨာနဲ႔ သိပၸံ၊ စနစ္ေဟာင္းေနာ္။ ၆၂ ခုႏွစ္က စနစ္ေဟာင္း။ အဲဒီမွာ က်ေနာ္တို႔ ေနၾကေတာ့ သူက တျခားဘာသာရပ္၊ က်ေနာ္လည္း တျခားဘာသာရပ္ေပါ့ေလ၊ ယူၾကတာေပါ့။ အဲဒီေတာ့ သူနဲ႔ က်ေနာ္ အနီးကပ္ သိရတာေတြကေတာ့ သူကေတာ့ ႏိုင္ငံေရး စာအုပ္ေတြ ဖတ္တယ္။ ေနာက္ၿပီးမွ သူက ကဗ်ာေတြ၊ စာေပေတြ ေတာ္ေတာ္ ဝါသနာ ရွိတယ္ဗ်။ ဒါေတြ အားသန္တယ္။ သူက ႏိုင္ငံေရးစကား ေျပာရင္လည္း ေဆြးေႏြးတယ္။ စာေပတခု ေလ့လာၿပီရင္ စာေပေတြကုိ ေဆြးေႏြးတာေတြ လုပ္တာေတြ၊ ဒါေတြ သူ လုပ္တတ္တယ္။
အဲဒီေတာ့ သူက ႏိုင္ငံေရး အားသန္တယ္။ သူက ႏုိင္ငံေရးကလည္း လိုင္းေပါင္းစံုက ေလ့လာတာေပါ့ေလ။ ဒါေပမဲ့ ဘယ္လိုပဲ ေျပာေျပာပါ၊ က်ေနာ္တို႔ အဲဒီ ေခတ္ကာလကေတာ့ ေက်ာင္းသားေတြကေတာ့ လက္ဝဲရဲ့ ႏိုင္ငံေရးကိုေတာ့ အားသန္ၾကတာ မ်ားတယ္ေလ။ က်ေနာ္လည္း ဘာမွမထူးဘူး၊ ဒီအတိုင္းပဲေလ။ အဲဒီေတာ့ လုပ္ၾကေတာ့၊ အဲဒီ လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ က်ေနာ္တို႔က ပါဝင္ခဲ့ၾကတာေပါ့ေလ။ သူလည္း ပါ၊ က်ေနာ္လည္းပါ ေပါ့။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္ တိုတိုေလးပဲ ေျပာပါရေစ။ ၁၉၆၆ ခုႏွစ္မွာ သူက ဘြဲ႔ရတယ္။
သူက တခုေကာင္းတာက ဒီလူက စိတ္ရွည္တယ္ဗ်။ စိတ္တိုတာေတြ မလုုပ္ဘူးဗ်။ စိတ္ရွည္တယ္။ ဒီလူက ေဆြးေႏြးပြဲေတြလည္း အားႀကီး ထုိင္ခ်င္တယ္။ သူက ႏိုင္ငံေရး တက္ႂကြတယ္။ က်ေနာ္တို႔က အဲဒီတုန္းက လူငယ္ေတြကိုးဗ်။ အသက္ ၂ဝ ေက်ာ္။ ႏိုင္ငံေရးမွာ တက္ႂကြေနတဲ့လူေတြ။ သူက ပိုတက္ႂကြတယ္ဗ်။ သူက စာေရး အားသန္တယ္၊ က်ေနာ္က စာေရး အားမသန္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ သူက စာေရးအားသန္တဲ့ အခါက်ေတာ့ သူ႔ကုိပဲ က်ေနာ္တို႔က အခမ္းအနားမႉးေတြ ဘာေတြ လုပ္ခိုင္းရတာေပါဗ်။ သူက ဒီလုိလူမ်ဳိး အားႀကီးတက္ႂကြတဲ့ လူ”
စာေရးဆရာ မန္းၿငိမ္းေမာင္ (အရင္းႏွီးဆံုး တရြာထဲသား မိတ္ေဆြ)
“သူက ဘယ္လို ပုဂၢိဳလ္မ်ဳိးလည္းဆိုေတာ့ အရာကိစၥတိုင္းမွာ သေဘာထား ျပည့္ျပည့္စံုစံု၊ ေပ်ာ့ေပ်ာ့ေျပာင္းေျပာင္းနဲ႔ အဲဒီလို ခ်ဥ္းကပ္ၿပီးေတာ့မွ အဲဒီလို လုပ္ကုိင္ ေဆာင္ရြက္တတ္တယ္။ သေဘာထား တင္းမာတဲ့သူ မဟုတ္ဘူး။ က်ယ္ျပန္႔တဲ့ ႏိုင္ငံေရး အျမင္ရွိတယ္။ အထူးသျဖင့္ က်ေနာ္တို႔ တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ အင္အားစုေတြ ၾကားထဲမွာ ဆက္စပ္ လုပ္ကိုင္တဲ့ အေပၚမွာ အင္မတန္မွကို သိမ္သိမ္ေမြ႔ေမြ႔နဲ႔ အကုန္လံုး နားလည္လက္ခံႏိုင္တဲ့ အဲဒီလိုဟာမ်ဳိးကုိ သူ အၿမဲတမ္း ဦးေဆာင္မႈေပးႏိုင္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္တေယာက္ ျဖစ္တယ္ေပါ့ေနာ္။ အေမွ်ာ္အျမင္ ရွိတယ္။ အဲဒါမ်ဳိးေတြေပါ့”
ကရင္ အမ်ဳိးသမီးေခါင္းေဆာင္ အခ်ဳိ႕၏ အျမင္
ေဒၚနန္းခင္ေထြးျမင့္ (လႊတ္ေတာ္အမတ္)
“သူ႔ကုိ မေတြ႔ဘူးေပမဲ့ သူဟာ ဘယ္ေလာက္ အရည္အခ်င္း ရွိတယ္ဆုိတာ အန္တီတုိ႔ သိေနတာပဲ။ သူ တာဝန္အသီးသီး ထမ္းေဆာင္ေနတာပဲ။ အန္တီတုိ႔ ၾကားလုိက္ေတာ့ လံုးဝ စိတ္မေကာင္းဘူး။ သူ႔ကုိ လုပ္ႀကံတဲ့ လူေတြကလည္း ကရင္ေတြပဲလား မသိဘူး။ ကရင္လုိ႔ ခံယူရတဲ့ လူကေတာ့ ဘယ္လုိမွ စိတ္မေကာင္းဘူး။ ကရင္မွ မဟုတ္ဘူး၊ နားလည္တဲ့ လူတုိင္းက ဒီလုိ ရွားပါးတဲ့ လူတေယာက္၊ ကရင္ထဲမွာဆုိရင္ ပုိေတာင္ ရွားပါးေသးတယ္။ ဒီလုိ လူတေယာက္ ဆံုး႐ံႈးရတာ စိတ္မေကာင္းဘူး။
အခုလုိ သူ႔ကုိ လုပ္ႀကံတဲ့ လူေတြကလည္း ေတာ္ေတာ္ေလး မုိက္မုိက္မဲမဲ ဆင္ျခင္တံုတရား မရွိတဲ့ လူေတြပဲ။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲ ဆုိေတာ့ ရွားရွားပါးပါး ကုိယ့္ကရင္ ထဲမွာရွိတဲ့ လူတေယာက္ဆိုတာကို ဘာမွ အသိတရားမရွိ၊ လူ႔တန္ဖုိး နားမလည္တဲ့ လူေတြပဲ။ ဒီလူဟာ တေန႔ေန႔ တခ်ိန္ခ်ိန္က်ရင္ သူ႔ကုိခုိင္းတဲ့ သူကလည္း သူ႔ကုိ ျပန္ျပီး အက်ဳိးေပးလိမ့္မွာပဲ။ သူက သူ႔ရဲ့ လံုျခံဳေရးကုိ သူ စိတ္ခ်တယ္။ တန္ဖုိးရွိတဲ့၊ အေရးႀကီးတဲ့ အလုပ္ကုိ သူ လုပ္ေနတာပဲ။ အန္တီတုိ႔က နားမည္ဘူး။ လုပ္ႀကံတဲ့လူနဲ႔ ခုိင္းတဲ့ လူေတြကုိလည္း အံ့ၾသတယ္။ ေတာ္ေတာ္လည္း စိတ္ဓာတ္ ယုတ္ညံ့ၿပီးေတာ့ေလ၊ ဆင္ျခင္တုံုတရား မရွိတဲ့ လူေတြပဲ။ အင္မတန္မွ ႏွေျမာတယ္။ ေနာက္ ဒီလုိေနရာမ်ဳိးမွာ ကရင္ဆုိရင္ ပုိၿပီးမွ ခံစားရပါတယ္ကြယ္”
ခုိင္မာေက်ာ္ေစာ (အယ္ဒီတာ၊ ကရင္သတင္းစဥ္)
“ဖထီးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး က်မ ၾကံဳေတြ႔ခဲ့ရတဲ့ အရာေတြ ေျပာမယ္ဆုိရင္ ဖထီးက ေတာ္လွန္ေရးသမား ဘဝထဲမွာပဲ ျမႇဳပ္ႏွံထားတဲ့ လူတေယာက္လုိ႔ ေျပာရမယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ့ က်မ မွတ္မိရသေလာက္ဆုိရင္ ၁၉၉၄ ႏွစ္ မာနယ္ပေလာ က်တဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဒုကၡသည္ေတြ ေျပးၾကလႊားၾကတဲ့ အခါမွာ သူလည္းပဲ ေကအန္ယူ ေခါင္းေဆာင္တေယာက္က၊ အဲဒီ ဒုကၡသည္ေတြကုိ ေတြ႔တဲ့အခ်ိန္မွာ သူက ဒုကၡသည္ေတြရဲ့ ပလုိင္းေတြ၊ အထုပ္အပုိးေတြ အမ်ားႀကီး သယ္ေပးတယ္။ အဲဒီအခါမွာ အတြင္းေရးမႉး တာဝန္ ယူထားတယ္။ အဲဒါေတြ ေတြ႔ရတယ္။
ေနာက္တခုက သာမန္ ျပည္သူတေယာက္၊ ကရင္လူတေယာက္လုိလည္း က်င့္ႀကံၿပီး ေနထုိင္တယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ပလုိင္းယက္တာတုိ႔၊ ဝါးကုလားထုိင္ေတြ သူကုိယ္တုိင္ လုပ္တယ္။ ႏွီးေတြဖ်ာတယ္။ အဲဒီလုိ သာမန္လူလုိ သူ ေနထုိင္တတ္တယ္။ တခါတေလ က်မတုိ႔နဲ႔အတူ တ႐ံုးထဲ မေနရင္ေတာင္ က်မတုိ႔ ႐ံုးထဲကုိ လာၿပီးေတာ့ သူကိုယ္တုိင္ ထမင္း ခ်က္ေကၽြးတယ္။ ေတာ္႐ံုတန္႐ံု ေခါင္းေဆာင္ေတြ မလုပ္တဲ့အလုပ္ တံျမက္စည္း လွဲတယ္၊ ထမင္းခ်က္ ေကၽြးတယ္။ ပန္းကန္ေဆး ေပးတယ္။ က်မတုိ႔ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြ မအားလုိ႔ဆုိၿပီး လုပ္ေပးတယ္။ အဲဒါလည္း ထူးျခားပါတယ္။
ေနာက္တခုက အထူးသျဖင့္ လူငယ္ေတြေပါ့။ အမ်ဳိးသမီး၊ အမ်ဳိးသား ႏုိင္ငံေရး စိတ္ဓာတ္ ႏုိးၾကားလာေအာင္ အားေပးအားေျမာက္မႈေတြ ရွိတယ္။ လူငယ္ေတြရဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲတုိ္င္းမွာ တက္တက္ႂကြႂကြ ပါဝင္ ေဆြးေႏြးတာမ်ဳိးေတြ၊ အမ်ဳိးသားေရး လုပ္ငန္း လုပ္တာေတြ သူ အားေပးတယ္၊ ဂုဏ္ယူတယ္ေပါ့ေနာ္။ အမ်ဳိးသားေရး ဆက္လုပ္ဖုိ႔ ဆုိတဲ့ဟာမ်ဳိးသူ အၿမဲတမ္း ေျပာတယ္။ ေနာက္တခုကေတာ့ အစားအေသာက္ေတြ ဆုိရင္လည္း ႐ုံးသားပဲျဖစ္ျဖစ္၊ မ်က္ႏွာစိမ္းပဲျဖစ္ျဖစ္ အတူတူပဲ၊ ခြဲျခားဆက္ဆံတာ မရွိဘူး။ လူႀကီးဆုိၿပီးေတာ့ ဟင္းေကာင္းေကာင္း စားလိမ့္မယ္ မဟုတ္ဘူး။ က်န္တဲ့လူက ငပိရည္စားရင္လည္း အတူတူပဲ။ ငါးဟင္းစားရင္လည္း အတူတူပဲ။ အဲဒီလုိ စိတ္သေဘာထားလည္း ျပည့္ဝမႈ ရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ နအဖ ဘက္က လက္နက္ခ် ဝင္လာတဲ့ ကေလးစစ္သားေလးေတြနဲ႔ေတာင္မွ သူက ထမင္းတဝုိင္းထဲ အတူတူစားတယ္။ အတူဆက္ဆံတယ္။ စိတ္ဓာတ္ေရးရာမွာ သေဘာထားျပည့္ဝတဲ့ လူတေယာက္ဆုိတာ က်မ ေျပာခ်င္ပါတယ္”
ေဒါက္တာ စင္သီယာေမာင္ (မယ္ေတာ္ေဆးခန္း)
“အကုန္လံုးျခံဳၿပီး ေျပာရမယ္ဆုိရင္ တုိင္းရင္းသား အေရးနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ဆံုး႐ႈံးမႈႀကီး တခုပါ”